प्रधानमंत्री पीक विमा योजना (PMFBY) काय आहे? आणि त्याचा शेतकऱ्यांना कसा फायदा होतो?

नमस्कार मित्रांनो, इंस्टामराठी या माझ्या ब्लॉगमध्ये तुमचं स्वागत आहे. आज आपण पाहणार आहोत PMFBY Yojana in Marathi.

प्रधान मंत्री पीक विमा योजना 18 फेब्रुवारी 2016 रोजी आपल्या देशाचे पंतप्रधान श्री नरेंद्र मोदी यांनी सुरू केली होती. शेतकऱ्यांना पिकांच्या नुकसानीची भरपाई देण्यासाठी केंद्र सरकारने प्रधानमंत्री पीक विमा योजना (पीएम पीक विमा योजना) लागू केली. नैसर्गिक आपत्तीमुळे उद्ध्वस्त झालेल्या पिकांना भरपाई देणे हा त्यामागचा उद्देश आहे.

प्रधानमंत्री पीक विमा योजना काय आहे?

भारत सरकारने 2016 मध्ये प्रधानमंत्री पीक विमा योजना (PMFBY) सुरू केली. त्यापूर्वी देशात आणखी दोन इन्श्युरन्स स्कीम्स कार्यरत होत्या त्या म्हणजे राष्ट्रीय कृषी विमा योजना (NAIS), आणि हवामानावर आधारित पीक विमा योजना आणि सुधारित राष्ट्रीय कृषी विमा योजना (MNAIS).

सरकारने या आधीच्या दोन योजना मागे घेतल्या. प्रधानमंत्री पीक विमा योजना (PMFBY) मागील दोन योजना, राष्ट्रीय कृषी विमा योजना (NAIS) आणि सुधारित राष्ट्रीय कृषी विमा योजना (MNAIS) यांच्यातील सर्वोत्कृष्ट घटकांचे संयोजन करून आणि त्यांच्यातील उणिवा दूर करून लागू करण्यात आली आहे.

त्यामुळे, सध्याच्या घडीला भारतामध्ये ॲग्रीकल्चर इन्श्युरन्ससाठी प्रधानमंत्री पीक विमा योजना (PMFBY) ही एकच प्रमुख स्कीम चालू आहे. देशातील शेतकऱ्यांच्या समस्या पाहता केंद्र सरकार आणि राज्य सरकार वेळोवेळी शेतकऱ्यांना मदत करण्यासाठी विविध योजना सुरू करते, त्यापैकी एक योजना म्हणजे प्रधानमंत्री पीक विमा योजना, ज्याचा मुख्य उद्देश शेतकऱ्यांना आर्थिक मदतीची तरतूद करणे हा आहे.पाऊस, गारपीट, रोगराई आणि इतर नैसर्गिक आपत्तींमुळे पिकाचे नुकसान होते.

अशा स्थितीत माहितीअभावी व पिकांचा विमा योग्य वेळी न मिळाल्याने शेतकऱ्यांना मोठ्या प्रमाणात नुकसान सहन करावे लागत आहे. या सर्व समस्या लक्षात घेऊन ही योजना सुरू करण्यात आली असून, त्यामध्ये शेतकऱ्यांना नैसर्गिक आपत्तीमुळे नुकसान झालेल्या पिकांची भरपाई द्यावी लागणार आहे.

प्रधानमंत्री पीक विमा योजनेत केवळ नैसर्गिक आपत्ती जसे की पाऊस, गारपीट, रोगराई आणि इतर नैसर्गिक आपत्तींमुळे शेतकऱ्यांच्या पिकांचे नुकसान होते. त्यामुळे या योजनेच्या मदतीने प्रधानमंत्री पीक विमा योजनेंतर्गत शेतकऱ्याचा विमा काढल्यास नैसर्गिक आपत्तीमुळे मदत झालेल्या पिकांची भरपाई शेतकऱ्यांना मिळते. अन्य काही कारणाने पिकाचे नुकसान झाल्यास विम्याची रक्कम दिली जात नाही.

जर एखाद्या शेतकऱ्याला या योजनेचा लाभ घ्यायचा असेल तर सर्वप्रथम सर्व शेतकऱ्यांना प्रधानमंत्री पीक विमा योजनेअंतर्गत अर्ज करावा लागेल. अर्ज करण्यासाठी, तुम्हाला अधिकृत वेबसाइटवरती जाऊन अर्ज करावा लागेल.

प्रधान मंत्री पीक विमा योजनेचा उद्देश :

प्रधानमंत्री पीक विमा योजनेचा मुख्य उद्देश नैसर्गिक आपत्तीमुळे मदत झालेल्या पिकांसाठी शेतकऱ्यांना नुकसान भरपाई देणे हा आहे. नैसर्गिक आपत्तीमुळे शेतकर्‍यांच्या पिकांचे खूप नुकसान होते, काही वेळा असे होते की शेतकर्‍याचे पीक काढणीसाठी तयार होते,

तेव्हाच अतिवृष्टी किंवा गारपिटीसारख्या नैसर्गिक आपत्तीमुळे संपूर्ण पिकाचे नुकसान होते. शेतकऱ्यांना मोठा फटका सहन करावा लागत आहे. मात्र ही योजना सुरू झाल्याने शेतकऱ्यांना मोठ्या प्रमाणात फायदा झाला आहे.

या योजनेचा लाभ शेतकऱ्यांना कसा मिळणार?

शेतकऱ्यांनी या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी सर्वप्रथम शेतकऱ्यांनी शेतात पीक पेरल्यानंतर 10 दिवसांच्या आत प्रधानमंत्री पीक विमा योजनेचा फॉर्म भरणे आवश्यक आहे. तरच तुम्ही प्रधानमंत्री पीक विमा योजनेचा लाभ घेऊ शकता.

ऑनलाइन फॉर्म भरण्यासाठी तुम्ही प्रधानमंत्री पीक विमा योजनेच्या अधिकृत वेबसाइटला (https://pmfby.gov.in/) भेट देऊ शकता. आणि येथून तुम्ही प्रधानमंत्री पीक विमा योजनेचा फॉर्म भरू शकता.

PMFBY योजनेसाठी कोणत्या कागदपत्रांची आवश्यकता असते?

1. शेतकऱ्याचा एक पासपोर्ट साईझ फोटो
2. शेतकऱ्याचे ओळख पत्र (आधार कार्ड, पॅन कार्ड, ड्रायव्हिंग लायसेंस, मतदान आयडी कार्ड, पासपोर्ट )
3. शेतकऱ्याच्या पत्त्याचा पुरावा देण्यासाठी (ड्रायव्हिंग लायसेंस, मतदान कार्ड, पासपोर्ट, आधार कार्ड)
4. जर शेत तुमच्या मालकीचे असेल तर सात-बारा उतारा/ खाता नंबर/ ८अ  इत्यादी कागदपत्रे सोबत ठेवा.
5. शेतात पिकांची पेरणी झालेली आहे, याचा पुरावा सादर करावा लागेल. त्यासाठी पीकपेरा लागेल.
6. पिक पेरणीच्या पुराव्यासाठी शेतकरी तलाठी, सरपंच तथा ग्रामसेवकांचे पत्र सादर करू शकतो.
7. जर शेत कसायला घेतले असेल तर व पीक पेरणी झाली असेल तर जमिनीच्या मालकासोबत केलेल्या कराराची फोटोकॉपी सोबत आणावी लागेल.
8. त्यामध्ये शेतीचा सात-बारा उतारा / खसरा नंबर स्पष्ट लिहिलेला असावा.
9. पीक नुकसानग्रस्त झाल्यास आर्थिक मदत थेट बँक खात्यात जमा होणार असल्याने अर्जासोबत बँकेच्या पासबूकचा झेरॉक्स कॉपी / बँकेचा रद्द केलेला चेक जोडावा लागेल.

PMFBY साठी लक्षात ठेवण्यासारख्या काही गोष्टी :

• पिक पेरल्यानंतर १० दिवसांच्या आत शेतकऱ्याला PMFBY साठी अर्ज करावा लागेल.
• पीक कापणीनंतर १४ दिवसानंतर जर नैसर्गिक आपत्तीमध्ये शेतमालाचे नुकसान झाले तर तुम्ही पीक विमा योजनेचा लाभ घेऊ शकता.
• जेव्हा नैसर्गिक आपत्तीमध्ये पिकांचे नुकसान होईल. तेव्हाच पीक विमा योजनेचा लाभ मिळेल
• बँक खात्यात पैसे येण्यासाठी होणारा विलंब कमी करण्यासाठी पीक कापणीचे आकडे मिळवणे व ते योजनेच्या वेबसाईटवर अपलोड करण्यासाठी स्मार्ट फोन, रिमोट सेंसिंग ड्रोन आणि जीपीएस अशा तंत्रज्ञानाचा उपयोग केला जाऊ शकतो.

प्रधानमंत्री पीक विमा योजनेचे फायदे

• या योजनेद्वारे शेतकऱ्यांच्या पिकांचा विमा उतरवला जातो.
• पाऊस, गारपीट, रोगराई व इतर नैसर्गिक आपत्तींमुळे शेतकर्‍यांच्या पिकाचे नुकसान झाल्यास शेतकर्‍यांना पिकाची भरपाई दिली जाते.
• या योजनेमुळे शेतकर्‍यांना खूप फायदा झाला आहे, पूर्वी कुठेही नैसर्गिक आपत्तीमुळे शेतकर्‍यांच्या पिकांचे नुकसान होते, नंतर शेतकर्‍यांना मोठ्या प्रमाणात नुकसान सहन करावे लागत होते. मात्र ही योजना सुरू झाल्याने शेतकऱ्यांना मोठा फायदा झाला आहे.
• प्रधानमंत्री फसल विमा योजना (PMFBY) ची पुनर्रचना सरकारद्वारे अनेक उपक्रमांद्वारे केली जात आहे जसे की विमा कंपन्यांकडून प्रीमियम कोटसाठी स्पर्धात्मक बोली लावणे आणि पिकाचे वेळेवर मूल्यांकन करण्यासाठी कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) आधारित तंत्रज्ञानाचा वापर करून जलद दाव्यासाठी डेटा गोळा केला जातो.

मनरेगा योजना काय आहे, योजनेचे उद्दिष्ट, फायदे आणि इतर माहिती | Manrega Yojna in Marathi

ई-श्रम कार्ड म्हणजे काय, त्याचे फायदे, आणि ऑनलाइन रजिस्ट्रेशन कसं करायचं? | e shram card benefits in Marathi

योजनेची उद्दिष्टे आणि व्याप्ती

• या योजनेत सध्या तेलबिया, अन्न पिके आणि व्यावसायिक आणि वार्षिक फलोत्पादन पिके समाविष्ट आहेत.
• शाश्वत कृषी विकासाला चालना देण्याच्या उद्देशाने, योजनेची उद्दिष्टे खालीलप्रमाणे नोंदविली जाऊ शकतात:
• अचानक घडलेल्या नैसर्गिक आपत्ती आणि घटनांमुळे पिकाचे नुकसान/नुकसान झालेल्या शेतकऱ्यांना आर्थिक मदत देणे
• शेतकर्‍यांचे शेतीत सातत्य राखणे आणि शेतकर्‍यांचे उत्पन्न स्थिर करणे.
• शेतकऱ्यांना नाविन्यपूर्ण आणि आधुनिक कृषी पद्धतींचा अवलंब करण्यास प्रोत्साहित करणे
• कृषी क्षेत्राला पतपुरवठा सुनिश्चित करणे जे अन्न सुरक्षा, पीक विविधीकरण आणि कृषी क्षेत्राची वाढ आणि स्पर्धात्मकता वाढविण्याबरोबरच उत्पादन जोखमीपासून शेतकऱ्यांचे संरक्षण यासाठी योगदान देईल.
• 2016 मध्ये सुरू करण्यात आलेल्या प्रधानमंत्री फसल विमा योजना (PMFBY) ने शेतकरी अर्जांच्या बाबतीत जगातील इतर सर्व पीक विमा योजनांना मागे टाकले आहे. एकूण प्रीमियमच्या बाबतीत, ही प्रणाली जगातील तिसरी सर्वात मोठी आहे. PMFBY च्या खरीप 2020 हंगामाचा विचार केल्यास, 16.54 टक्के लहान शेतकरी आणि 67.64 टक्के अल्पभूधारक शेतकर्‍यांनी अर्ज केले आहेत (लोकसभा उत्तर, 2022).

महत्वाच्या लिंक्स

अधिकृत वेबसाइट – येथे क्लिक करा

FAQ – वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न

तर मित्रांनो, मला आशा आहे की तुम्हाला प्रधानमंत्री पीक विमा योजनेशी संबंधित माहिती आवडली असेल, या पोस्टमध्ये, प्रधानमंत्री पीक विमा योजना काय आहे आणि शेतकर्‍यांना त्याचे काय फायदे आहेत याबद्दल संपूर्ण माहिती दिली आहे. जर तुम्हाला या पोस्टशी संबंधित काही प्रश्न असतील तर तुम्ही आम्हाला टिप्पणी विभागात विचारू शकता.

तर मित्रांनो, मला आशा आहे की तुम्हाला आमची ही पोस्ट आवडली असेल, जर तुम्हाला ती आवडली असेल तर ही पोस्ट तुमच्या मित्रांसोबत नक्की शेअर करा. आणि त्यांना प्रधानमंत्री पीक विमा योजनेची माहिती द्या.