मस्टर्ड म्हणजे काय आणि त्याचे फायदे काय आहेत | Mustard in Marathi

नमस्कार, इंस्टामराठी या वेबसाईटवर तुमचं स्वागत आहे. या लेखात आपण जाणून घेणार आहोत Mustard in Marathi. 

जेव्हा आपण स्वयंपाक करायला जातो तेव्हा स्वयंपाकघरात ठेवलेले सर्व मसाले ओळखणे हे मोठे काम असते. काळी मिरी, जायफळ, मोहरी, गरम मसाला कुठे ठेवला आणि कसा दिसतो हे समजत नाही. जरी आपण मूळ मसाले सहजपणे वापरू शकतो, परंतु काही गोष्टींबद्दल नेहमीच गोंधळ असतो.

तुम्ही मोहरीचा अनेक प्रकारे वापर करत असाल जसे की एखाद्या खास रेसिपीमध्ये, भाजीमध्ये आणि भाजीमध्ये फोडणी घालण्यासाठी इत्यादी. याशिवाय तेल काढण्यासाठीही मोहरीचा वापर केला जातो.

याशिवाय भारतीय स्वयंपाकघरात मोहरीचा अनेक प्रकारे वापर केला जातो, परंतु तुम्हाला माहिती आहे का की याचे आरोग्यासाठीही अनेक फायदे आहेत.

या लेखात आम्ही मोहरीचे आरोग्यासाठी असणारे फायदे आणि तोटे सांगणार आहोत. मोहरीच्या आरोग्याच्या फायद्यांसोबतच आपण मोहरीचा वापर कसा करू शकतो हे देखील जाणून घेणार आहोत.

मोहरीचा वापर करून निरोगी राहणे शक्य असले तरी गंभीर आजार असल्यास डॉक्टरांकडून उपचार घेणेच योग्य आहे.

मस्टर्ड म्हणजे काय | What is Mustard in Marathi

मस्टर्ड ला मराठीत मोहरी असे म्हणतात. मोहरीबद्दल माहिती नसेल असा क्वचितच कोणी असेल. मोहरी ही क्रूसिफेरा (Cruciferae) किंवा ब्रैसिकेसी (Brassicaceae) कुटुंबातील एक वनस्पती आहे, ज्याचा आकार सुमारे 1 ते 3 फूट उंच असू शकतो. ब्रासिका कॅम्पेस्ट्रिस या वैज्ञानिक नावाने ओळखले जाते.

त्याची पाने हिरव्या भाज्या बनवण्यासाठी वापरतात, तर फुले आणि बिया तेल काढण्यासाठी वापरतात. याशिवाय मसाला म्हणूनही मोहरीचा वापर केला जातो.

मोहरीचे नाव घेतल्यावर सर्वात प्रथम मोहरीचे तेल आपल्या लक्षात येते, परंतु आज आपण मोहरीच्या दाण्यांबद्दल माहिती बघणार आहोत.

मोहरी हे प्रत्येक स्वयंपाकघरातील आवश्यक घटक आहे. कारण या मोहरीच्या दाण्यामुळे चवीला तजेलदारपणा येतो, मोहरीचा अनेक पाककृतीमध्ये वापर केला जातो. मोहरीच्या फोडणीमुळे भाजीला चांगली चव येते.

मोहरी 3 प्रकारची असते, पांढरी, काळी आणि पिवळी, जे सहसा प्रत्येक घराच्या स्वयंपाकघरात असतात. मोहरीच्या चवीच्या पैलूंबद्दल आपण सर्वच परिचित आहोत, परंतु आज आपण त्याच्या आरोग्याच्या पैलूंबद्दल जाणून घेणार आहोत.

मोहरीचे औषधी गुणधर्म । Medicinal Properties of Mustard in Marathi

मोहरी आपल्या आरोग्यासाठी अनेक प्रकारे फायदेशीर ठरू शकते. एनसीबीआय (नॅशनल सेंटर फॉर बायोटेक्नॉलॉजी इन्फॉर्मेशन) च्या वेबसाइटवर प्रकाशित झालेल्या एका संशोधनानुसार मोहरीचा प्रत्येक भाग आरोग्यासाठी फायदेशीर ठरू शकतो.

त्यात कॅरोटीनोइड्स, फिनोलिक संयुगे आणि ग्लुकोसिनोलेट्स सारख्या विविध फायटोकेमिकल्स असतात. या फायटोकेमिकल्सच्या मदतीने कॅन्सर, मधुमेह आणि हृदयविकार यांसारखे आजार टाळणे सोपे जाते (1).

त्यामध्ये आढळणारे औषधी गुणधर्म इतर मार्गांनीही आरोग्यासाठी फायदेशीर ठरू शकतात, ज्याचे पुढे सविस्तर वर्णन केले आहे.

मोहरीचे फायदे । Benefits of Mustard in Marathi

1. कॅन्सर प्रतिबंधात मोहरीचे फायदे

मोहरीमध्ये असे काही गुणधर्म आढळतात, ज्यामुळे कर्करोग वाढण्यापासून रोखता येतो. NCBI वेबसाइटवर प्रकाशित केलेल्या संशोधनात असे आढळून आले की मोहरीमध्ये अँटीकार्सिनोजेनिक गुणधर्म आहेत. मोहरीमध्ये आढळणारा हा गुणधर्म शरीरात कर्करोग वाढण्यापासून रोखू शकतो (1).

याव्यतिरिक्त, आणखी एका संशोधनात असे आढळून आले आहे की मोहरीच्या तेलामध्ये असलेले ओमेगा -3 पॉलीअनसॅच्युरेटेड फॅटी ऍसिड कोलन कॅन्सरचा धोका रोखण्यासाठी प्रभावी परिणाम दर्शवू शकतात (2). अर्थात, वैज्ञानिक अभ्यासांनी पुष्टी केली की मोहरीमध्ये कर्करोगविरोधी गुणधर्म आहेत.

परंतु ते कर्करोगावर उपचार करू शकत नाही. म्हणून, जर एखाद्याला या गंभीर आजाराने ग्रासले असेल तर त्याने/तिने डॉक्टरांकडून योग्य उपचार घेतले पाहिजेत.

2. दम्यामध्ये मोहरीचे फायदे

मोहरीमध्ये असलेले औषधी गुणधर्म दम्यामध्ये फायदेशीर ठरतात. एका वैज्ञानिक अभ्यासानुसार, मोहरीमध्ये सायनापिन नावाचे सेंद्रिय संयुग असते. हे स्नायूंची सक्रियता आणि फुफ्फुसाचे कार्य वाढवून अस्थमाच्या विरुद्ध क्रिया निर्माण करून दमा टाळण्यास मदत करू शकते (3).

3. मायग्रेन दूर करण्यासाठी मोहरीचे फायदे

मायग्रेनच्या समस्येमुळे रुग्णाला डोक्यात असह्य वेदना होतात. या समस्येवर मात करण्यासाठी मोहरीचा वापर फायदेशीर ठरू शकतो. एका वैज्ञानिक अहवालानुसार, मोहरीमध्ये रिबोफ्लेविन नावाचे जीवनसत्व असते, ज्यामुळे मायग्रेनचा धोका कमी होतो.

सध्या या विषयावर अधिक वैज्ञानिक संशोधनाची गरज आहे. त्यामुळे गंभीर मायग्रेनची तक्रार असल्यास विलंब न करता डॉक्टरांकडून उपचार करावेत.

4. रक्तदाबासाठी मोहरीचे आरोग्य फायदे

ब्लडप्रेशर नियंत्रित ठेवण्यासाठीही मोहरीचा वापर करता येतो. एका संशोधनात असे आढळून आले आहे की मोहरीच्या दाण्यांमध्ये मिथेनॉलचा अर्क आढळतो, ज्याचा उच्च रक्तदाब वाढविणारा प्रभाव असतो. त्यामुळे मोहरी किंवा मोहरीचे दाणे मर्यादित प्रमाणात सेवन केल्यास रक्तदाब नियंत्रणात ठेवता येतो (4).

5. वजन कमी करण्यासाठी मोहरीचे फायदे

वजन वाढल्याने अनेक गंभीर आजार होऊ शकतात आणि वजन कमी करण्यातही मोहरीचे फायदे दिसून येतात. होय, या विषयावर अनेक वैज्ञानिक संशोधने झाली आहेत, जी एनसीबीआयच्या वेबसाइटवर प्रकाशित झाली आहेत. संशोधनानुसार, मोहरीच्या दाण्यापासून काढलेले तेल वजन कमी करण्यासाठी उपयुक्त ठरू शकते.

वास्तविक, मोहरीच्या तेलात डायसिलग्लिसेरॉल मुबलक प्रमाणात आढळते, जे वजन कमी करण्यास उपयुक्त ठरू शकते. त्याच वेळी, डॉक्टर म्हणतात की मोहरी किंवा मोहरीचे दाणे पचन आणि चयापचय वाढवण्यास मदत करतात, ज्यामुळे वजन कमी होण्यास मदत होते.

हे नक्की वाचा:
1. ऑलिव्ह म्हणजे काय आणि त्याचे फायदे काय आहेत
2. ऍव्होकॅडो म्हणजे काय आणि त्याचे फायदे काय आहेत
3. बार्ली म्हणजे काय आणि त्याचे फायदे काय आहेत
4. ऍश गार्ड म्हणजे काय आणि त्याचे फायदे काय आहेत