नमस्कार, इंस्टामराठी या वेबसाईटवर तुमचं स्वागत आहे. या लेखात आपण जाणून घेणार आहोत MBA Course Information in Marathi.
बिझनेस मॅनेजमेंटच्या क्षेत्रात भविष्य घडवायचे असेल तर मॅनेजमेंटशी संबंधित शिक्षण घेणे आवश्यक आहे. ज्या विद्यार्थ्यांना स्वतःचा व्यवसाय सुरू करायचा आहे. किंवा मोठ्या कंपन्यांमध्ये बिझनेस मॅनेजमेंटच्या क्षेत्रात नोकरी मिळवायची आहे. त्यांना बिझनेस मॅनेजमेंटशी संबंधित उच्च शिक्षण घ्यावे लागते.
जगभरात अनेक टॉप बिझनेस कोर्सेस उपलब्ध आहेत. त्यापैकी एक प्रतिष्ठित कोर्सचे नाव म्हणजे एमबीए कोर्स.
एमबीए कोर्स हा पोस्ट ग्रॅजुएशन डिग्री कोर्स आहे. या कोर्सचा कालावधी 2 वर्षांचा आहे. कोणत्याही प्रकारच्या डिग्री नंतर हा कोर्स करता येतो. या अभ्यासक्रमात व्यवसाय मॅनेजमेंटशी संबंधित शिक्षण दिले जाते.
एमबीए कोर्स करण्यास इच्छुक असलेल्या सर्व विद्यार्थ्यांना या कोर्सशी संबंधित महत्त्वाच्या गोष्टींची माहिती मिळणे आवश्यक आहे.
मित्रांनो, आज या पोस्टमध्ये आम्ही तुम्हाला एमबीएशी संबंधित संपूर्ण माहिती देणार आहोत, एमबीए म्हणजे काय, एमबीए कसे करावे, एमबीए करण्यासाठी कोणती पात्रता आवश्यक आहे. MBA साठी कोणत्या प्रवेश परीक्षा आहेत, MBA चे किती प्रकार आहेत आणि MBA नंतर नोकरीच्या कोणत्या संधी आहेत अशी सर्व माहिती आपण या पोस्टमध्ये पाहणार आहोत.
Table of Contents
एमबीए का करावा?। Why to Choose MBA
मित्रांनो भारतात उत्तम करिअरच्या दृष्टिकोनातून एमबीए हा सर्वात प्रसिद्ध कोर्स आहे. जर तुमच्याकडे व्यवस्थापनाचे स्किल्स असतील, तुम्ही वक्तशीर असाल आणि एक चांगला टीम लीडर असाल, तुमचे कम्युनिकेशन स्किल चांगले असेल आणि तसेच तुम्ही उत्तम वक्ता असाल, तर एमबीए कोर्स तुमच्यासाठी अतिशय योग्य असेल. एका चांगल्या कॉलेजमधून एमबीए केलेल्या विद्यार्थ्यांना खाजगी कंपन्यांमध्ये अतिशय चांगल्या पॅकेजच्या नोकऱ्या मिळू शकतात.
भविष्यात कंपन्यांमध्ये योग्य गुणवत्ता आणि अनुभव असलेल्या कुशल व्यवस्थापकाची मागणी आणखी वाढेल आणि त्याच प्रमाणात पगारहि वाढेल आणि इतर सोयी सुविधा उपलब्ध होतील.
एमबीए चा फुल फॉर्म काय आहे । Full Form of MBA in Marathi
एमबीए चा फुल फॉर्म Master of Business Administration असा आहे. मराठीत याचा उच्चार मास्टर ऑफ बिझनेस ऍडमिनिस्ट्रेशन असा होतो.
MBA कोर्स म्हणजे काय । What is MBA in Marathi
मित्रांनो, आता MBA कोर्स म्हणजे काय याबद्दल बघुयात?
एमबीए कोर्स हा व्यवसाय व्यवस्थापनाशी संबंधित पदव्युत्तर पदवी (Post-Graduation) अभ्यासक्रम आहे. या अभ्यासक्रमाचा एकूण कालावधी 2 वर्षांचा आहे. कोणत्याही क्षेत्रातून पदवी घेतल्यानंतर हा कोर्स करता येतो.
व्यवसायाशी संबंधित प्रत्येक प्रकारचे शिक्षण या कोर्सद्वारे मिळू शकते. या कोर्समध्ये विविध विषयांचे स्पेशलायझेशन आहेत. विद्यार्थी त्याच्या आवडीचा विषय निवडून त्यात प्राविण्य मिळवू शकतो.
मास्टर ऑफ बिझनेस अॅडमिनिस्ट्रेशनमध्ये अकाउंटिंग, मॅनेजमेंट, बिझनेस लॉ, बिझनेस कम्युनिकेशन, अप्लाइड स्टॅटिस्टिक्स, बिझनेस एथिक्स, फायनान्स मॅनेजमेंट, मार्केटिंग आणि ऑपरेशन इत्यादी विषयांचे शिक्षण दिले जाते. म्हणजेच MBA या कोर्सच्या माध्यमातून विद्यार्थ्यांना या सर्व विषयांमध्ये कौशल्य प्राप्त होते.
तसेच या कोर्समध्ये व्यवसायाशी संबंधित अनेक शैक्षणिक विषय शिकवले जातात. व्यवसाय व्यवस्थापन ( Business Management), विपणन कौशल्ये (Marketing Skills), व्यवसाय कौशल्ये (Business Skills) इत्यादी विषय शिकवले जातात.
कोणत्याही प्रकारची ग्रॅज्युएशन डिग्री केल्यानंतर एमबीए कोर्स करता येतो. परंतु ग्रॅज्युएशन डिग्री म्हणून बीबीए करणे ही या कोर्ससाठी सर्वात योग्य पदवी मानली जाते.
रेगुलर कॉलेजमधून एमबीए कोर्स करण्यासोबतच अशी अनेक कॉलेज आहेत, जी डिस्टेंस एजुकेशनची सुविधा आणि या अभ्यासक्रमाची ऑनलाइन सुविधाही देतात.
एमबीए कोर्सद्वारे व्यवसाय विषयात प्रभुत्व मिळविण्यासाठी, हा कोर्स ऑनलाइन आणि दूरस्थ शिक्षणापेक्षा रेगुलर कॉलेजमधून करणे अधिक फायदेशीर आहे.
नोकरीच्या वेळी कंपन्या त्या विद्यार्थ्यांना जास्त महत्त्व देतात ज्यांनी नामांकित कॉलेजमधून रेगुलर पद्धतीने हा कोर्स केला आहे.
याशिवाय मास्टर ऑफ बिझनेस अॅडमिनिस्ट्रेशन इंटिग्रेटेड पद्धतीनेही करता येते, ज्याची माहिती खाली दिली आहे.
इंटिग्रेटेड एमबीए कोर्स म्हणजे काय । What is MBA integrated Course Details in Marathi
इंटिग्रेटेड एमबीए कोर्स हा 5 वर्षांचा पदव्युत्तर पदवी अभ्यासक्रम आहे. त्यात बॅचलर डिग्री आणि मास्टर डिग्री दोन्ही संलग्न आहेत. हा अभ्यासक्रम बारावीनंतर करता येतो.
ज्या विद्यार्थ्यांना 12वी नंतरच व्यवसाय व्यवस्थापन क्षेत्रात आपले भविष्य घडवायचे आहे. त्यांच्यासाठी हा एमबीए इंटिग्रेटेड कोर्स एक उत्तम पर्याय आहे.
इंटिग्रेटेड एमबीए करण्याचे अनेक फायदे आहेत. ज्यामध्ये सामान्य एमबीएप्रमाणे पदवीनंतर कॉलेज निवडावे लागत नाही.
जर BBA+MBA इंटिग्रेटेड कोर्स निवडला तर त्याचा खूप फायदा होतो. BBA+MBA इंटिग्रेटेड एमबीए करण्याचा आणखी एक फायदा हा आहे कि यामध्ये बीबीए अभ्यासक्रमात शिकलेले विषय पुन्हा एमबीए अभ्यासक्रमात घेतले जात नाहीत.
2 वर्षाच्या सर्वसाधारण MBA मध्ये BBA चे काही विषय पुन्हा द्यावे लागतात. ज्यामध्ये विद्यार्थ्यांना तोच विषय पुन्हा वाचण्यात कंटाळा येतो.
इंटिग्रेटेड एमबीए करण्याचा आणखी एक फायदा हा आहे कि, पदवीनंतर प्रवेश परीक्षेद्वारे एमबीए कोर्सला प्रवेश घ्यावा लागत नाही.
अशा प्रकारे, इंटिग्रेटेड एमबीए करण्याचे आणखी बरेच फायदे आहेत. पण त्याचे काही तोटेही आहेत. ज्यामध्ये पदवीनंतर कॉलेज बदलता येत नाही.
हे नक्की वाचा:
बी.फार्मसी बद्दल संपूर्ण माहिती
एनडीएची तयारी कशी करावी
BCS कोर्सची संपूर्ण माहिती
एमबीए करण्यासाठी पात्रता काय लागते । Eligibility for MBA Course in Marathi
ज्या विद्यार्थ्यांना एमबीए कोर्स करण्याची इच्छा आहे त्यांना एमबीए करण्यासाठी कोणती पात्रता आवश्यक आहे याबद्दल माहिती असणे आवश्यक आहे.
एमबीए कोर्स दोन प्रकारे करता येतो. या दोन्ही प्रकारात प्रवेश घेण्याच्या अटी व शर्ती वेगवेगळ्या आहेत. ज्यांचे तपशील खाली दिले आहेत.
MBA after 12th (MBA integrated Course)
- विद्यार्थ्याने कोणत्याही मान्यताप्राप्त बोर्डातून बारावी उत्तीर्ण केलेली असावी.
- इयत्ता 12वी मध्ये कोणताही विशिष्ट विषय असणे बंधनकारक नाही. परंतु वाणिज्य शाखेतून बारावीचा अभ्यास करणे या अभ्यासक्रमासाठी फायदेशीर आहे.
- इयत्ता 12वी मध्ये किमान 50% गुण मिळणे अनिवार्य आहे. काही महाविद्यालयांमध्ये ही मर्यादा यापेक्षा जास्त किंवा कमी असू शकते.
- विद्यार्थ्याचे वय किमान 17 वर्षे असावे.
- अनेक महाविद्यालये बारावीच्या गुणवत्तेच्या आधारे प्रवेश देतात.
- इतर महाविद्यालयांमध्ये राष्ट्रीय स्तर, राज्य स्तर आणि त्यांच्या स्वतःच्या स्तरावरील प्रवेश परीक्षांच्या आधारे प्रवेश घेतला जातो.
MBA after Graduation
- विद्यार्थ्याने कोणत्याही मान्यताप्राप्त महाविद्यालय किंवा विद्यापीठातून पदवी उत्तीर्ण करणे अनिवार्य आहे.
- बॅचलर डिग्री कोणत्याही क्षेत्रातून करता येते. परंतु एमबीए अभ्यासक्रमासाठी बीबीए किंवा बीकॉम क्षेत्रात पदवी मिळवणे फायदेशीर ठरते.
- बॅचलर डिग्रीमध्ये किमान 50% गुण आवश्यक आहेत. काही महाविद्यालयांमध्ये ही मर्यादा ५०% पेक्षा कमी किंवा जास्त असू शकते.
- अनेक महाविद्यालये केवळ बॅचलर डिग्रीमध्ये मिळालेल्या गुणांच्या आधारे एमबीए अभ्यासक्रमाला प्रवेश देतात.
- इतर सर्व महाविद्यालये भारताच्या राष्ट्रीय स्तरावर, राज्य किंवा महाविद्यालयीन स्तरावर आयोजित केलेल्या प्रवेश परीक्षांद्वारे प्रवेश देतात.
वर दिलेल्या या अटी व शर्ती पूर्ण करणारा कोणताही विद्यार्थी त्याच्या आवडीनुसार एमबीए अभ्यासक्रमाला प्रवेश मिळवू शकतो.
एमबीए प्रवेश परीक्षा । MBA Entrance Exam
भारतात एमबीए अभ्यासक्रमाला प्रवेश घेण्यासाठी विविध प्रकारच्या प्रवेश परीक्षा घेतल्या जातात. त्या प्रवेश परीक्षांमध्ये यश मिळाल्यावर एमबीए अभ्यासक्रमाला प्रवेश मिळतो.
राष्ट्रीय स्तरावरील एमबीए प्रवेश परीक्षा । National level MBA Entrance Exam
- CAT (Common Admission Test)
- MAT (Management Aptitude Test)
- GMAT (Graduate Management Aptitude Test)
- ATMA (AIMS TEST FOR MANAGEMENT ADMISSIONS)
- SNAP (Symbiosis National Aptitude Test)
- CMAT (Common Management Aptitude Test)
- IIFT (Indian Institute of Foreign Trade)
- NMAT (NMIMS Management Aptitude Test)
- XAT (Xavier Aptitude Test)
राज्य स्तरावरील एमबीए प्रवेश परीक्षा । State level MBA Entrance Exam
- MAH CET
- PGCET
- TANCET
- TS ICET
- KMAT
कॉलेज स्तरावरील एमबीए प्रवेश परीक्षा । College Level MBA Entrance Exam
- IBSAT (ICFAI Business Studies Aptitude Test)
- MICAT (MICA Admission Test)
- TISSNET (Tata Institute of Social Sciences)
- IIFT MBA
- IRMASAT (Institute of Rural Management, Anand Social Awareness Test)
- KIITEE
वर दिलेल्या या प्रवेश परीक्षांच्या आधारे एमबीए अभ्यासक्रमाला प्रवेश घेता येतो.
एमबीएची फी किती आहे । MBA Course Fees in Marathi
पदवीनंतर एमबीए करण्यास इच्छुक असलेल्या कोणत्याही विद्यार्थ्याला एमबीएची फी किती आहे, हा महत्त्वाचा प्रश्न पडतो. विद्यार्थ्याचे बजेट लक्षात घेऊन एमबीए करण्यासाठी किती पैसे लागतात. त्याची योग्य माहिती मिळणे आवश्यक आहे.
भारतात विविध प्रकारची महाविद्यालये आणि संस्था आहेत. जे एमबीए कोर्सची सुविधा देतात. या सर्व महाविद्यालयांतील एमबीए कोर्सचा अभ्यासक्रम एकमेकांपेक्षा वेगळा आहे.
अभ्यासक्रम वेगळा असल्याने कॉलेजद्वारे पुरवल्या जाणाऱ्या सुविधांमध्येही खूप फरक आहे. त्यामुळे या कॉलेजांमध्ये एमबीए कोर्सची फी वेगवेगळी असते. या कारणांमुळे, एमबीए कोर्स फीचा कोणताही एक आकडा सांगणे सोपे काम नाही. सरासरीनुसारच त्याचा अंदाज लावता येतो.
मास्टर ऑफ बिझनेस अॅडमिनिस्ट्रेशन कोर्सची फी सुमारे ₹1,50,000 ते ₹20,00,000 पर्यंत असू शकते. IIM कॉलेज ऑफ इंडियामध्ये MBA कोर्सची फी ₹ 2000000 पेक्षा जास्त आहे.
सरकारी महाविद्यालयात एमबीए अभ्यासक्रमाची फी (MBA Course Fees in Government College):
भारतातील काही सरकारी महाविद्यालयांमध्ये एमबीए अभ्यासक्रमाची फी ₹ 50,000 पेक्षा कमी आहे. दूरस्थ शिक्षणाबद्दल बोलायचे झाल्यास, हा कोर्स इंदिरा गांधी राष्ट्रीय मुक्त विद्यापीठातून ₹ 40,000 पेक्षा कमी फीसमध्ये करता येतो.
विद्यार्थ्याने कॉलेजच्या अधिकृत वेबसाइटवर किंवा कॉलेजला भेट देऊन फी संबंधित योग्य माहिती मिळवावी.
एमबीए कोर्सचे प्रकार कोणते आहेत । Types of MBA Course in Marathi
एमबीए हा अभ्यासक्रम व्यवसाय व्यवस्थापनाशी संबंधित आहे. ज्यामध्ये कोणताही एक विषय घेऊन प्रभुत्व मिळवता येते. यामध्ये मार्केटिंग, फायनान्स, अकाउंटिंग, इंटरनॅशनल बिझनेस, इन्फॉर्मेशन टेक्नॉलॉजी, ह्युमन रिसोर्स मॅनेजमेंट अशा अनेक विषयांवर योग्य शिक्षण घेता येते.
एमबीए अभ्यासक्रम अनेक क्षेत्रात करता येतो. काही प्रमुख क्षेत्रांची नावे उदाहरणे म्हणून खाली दिली आहेत.
- MBA in Finance
- MBA in Marketing
- MBA in Human Resource Management
- MBA in International Business
- MBA in Information Technology
- MBA in Banking & Financial Services
- MBA in Business Analytics
- MBA in Operation Management
- MBA in Rural Management
- MBA in Healthcare Management
- MBA in Agri Business Management
- MBA in Entrepreneurship & Family Business Management
याबरोबरच इतरही अनेक क्षेत्रे आहेत. ज्यामध्ये एमबीए अभ्यासक्रमाची पदव्युत्तर पदवी मिळवता येते.
एमबीए चा अभ्यासक्रम काय आहे । MBA Syllabus in Marathi
एमबीएचा अभ्यासक्रम व्यवसाय व्यवस्थापनावर आधारित आहे. ज्यामध्ये या क्षेत्राशी संबंधित विषयांचा अभ्यास केला जातो.
एमबीएचा अभ्यासक्रम निवडलेल्या एमबीएच्या प्रकारावर अवलंबून असतो. म्हणजेच, जर तुम्ही मार्केटिंगमधून एमबीए करण्याचा निर्णय घेतला असेल. तर तुमचे अधिकाधिक विषय मार्केटिंगशी संबंधित असतील.
दुसरीकडे, जर तुम्ही ह्युमन रिसोर्स मॅनेजमेंट अंतर्गत मास्टर ऑफ बिझनेस अॅडमिनिस्ट्रेशन कोर्स करण्याचा निर्णय घेतला असेल. तर तुमचे विषय मानव संसाधनाशी संबंधित असतील.
सर्व प्रकारच्या एमबीए अभ्यासक्रमांची माहिती देणे येथे शक्य नाही. परंतु उदाहरण म्हणून, खाली 2 वर्षांच्या एमबीए अभ्यासक्रमाच्या 4 सेमिस्टरचे तपशील दिले आहेत.
MBA 1st Semester Syllabus:
- Organizational Behaviour
- Principles of Accounting
- Financial Accounting
- Marketing Management
- Business Communication
- Corporate Social Responsibility
- Microeconomics
- Quantitative Methods
- Quantitative Methods and Statistics
- Human Resource Management
- Information Technology Management
- Managerial Economics
MBA 2nd Semester Syllabus:
- Organization Effectiveness and Change
- Management of Information System
- Management Accounting
- Project Management
- Business Law
- Marketing Research
- Management Science
- Financial Management
- Operation Management
- Economic Environment of Business
- Optimization and Project Research
MBA 3rd Semester Syllabus:
- Business Ethics & Corporate Social Responsibility
- Corporate Governance and Business Ethics
- Supply Chain Management
- Legal Environment of Business
- Strategic Analysis
- Managerial Economics
- Marketing Research
- Elective Course
MBA 4th Semester Syllabus:
- Project Study
- Integrated Decisions Making
- Leadership Development
- Ethics and Indian Ethos
- International Business Environment
- Strategic Management
- Applied Business Research Project
- Elective Course
वरील अभ्यासक्रम हे फक्त एक उदाहरण आहे. तत्सम अभ्यासक्रम एमबीएच्या इतर क्षेत्रांमध्ये विषयांनुसार आहेत.
एमबीए कोर्स नंतर काय करावे । Career Options after MBA Course in Marathi
एमबीए कोर्स पूर्ण केल्यानंतर करिअरचा पर्याय म्हणून विद्यार्थ्यासमोर अनेक पर्याय उपलब्ध असतात.
यानंतर विद्यार्थी पुढील शिक्षण घेऊ शकतो. याशिवाय स्वतःचा व्यवसाय सुरू करता येतो. विद्यार्थ्याची इच्छा असेल तर तो मोठ्या कंपन्यांमध्ये उच्च पदांवर नोकरी मिळवू शकतो.
एमबीए कोर्स केल्यानंतर पुढील शिक्षण घेण्यासाठी सीबीए, सीएफए, पीजीडीसीए, पीएचडी इन मॅनेजमेंट, सीपीआयएम सारखे कोर्स करता येतात.
विद्यार्थ्याला एमबीए केल्यानंतर वडिलोपार्जित व्यवसायही सांभाळता येतो. त्याला हवे असल्यास एमबीए अभ्यासक्रमातून मिळवलेल्या कौशल्याने तो नवीन व्यवसायहि सुरू करू शकतो.
वर नमूद केलेल्या दोन पर्यायांशिवाय विद्यार्थ्यांना नोकरी म्हणून मोठ्या कंपन्यांमध्ये चांगल्या पदावर चांगल्या पॅकेजची नोकरी मिळू शकते.
एमबीए अभ्यासक्रमानंतर मिळणाऱ्या नोकऱ्यांची माहिती पुढे दिली आहे.
एमबीए नंतर कोणती नोकरी मिळते । Jobs after MBA Course in India
एमबीए केल्यानंतर, व्यवसायाच्या क्षेत्रात अनेक प्रकारच्या जॉब प्रोफाइलवर नोकरी मिळू शकते. ज्या क्षेत्रातून तुम्ही एमबीए केले आहे त्याच क्षेत्रात रोजगार मिळवण्याच्या अधिक संध्या उपलब्ध आहेत.
जसे की तुम्ही फायनान्समधून एमबीए पदवी घेतली असेल तर तुम्हाला कोणत्याही कंपनीच्या फायनान्स क्षेत्रात नोकरी मिळण्याची शक्यता जास्त आहे.
अधिक माहितीसाठी, उदाहरण म्हणून, या कोर्सनंतर मिळू शकणार्या नोकऱ्यांपैकी काही प्रमुख पदांची नावे खाली दिली आहेत.
- HR Manager
- Marketing Manager
- Sales Manager
- Project Manager
- Chief Technology Officer
- Business Consultant
- Business / Entrepreneurship
- Finance Advisor
- Business Analyst
- Investment Banker
- Business Development Manager
या पदांव्यतिरिक्त एमबीए पदवी प्राप्त केल्यानंतर इतरही अनेक पदे मिळू शकतात.
MBA चा पगार किती आहे । MBA Salary in India
एमबीए कोर्स केल्यानंतर नोकरीदरम्यान मिळणारा पगार पूर्णपणे नोकरीच्या क्षेत्रावर आणि पदावर अवलंबून असतो.
एमबीए कोर्समध्ये अनेक प्रकारचे क्षेत्र आहेत. ज्या क्षेत्रात अनेक प्रकारच्या नोकऱ्या मिळू शकतात. या नोकऱ्यांवर एमबीए पगाराची वेगवेगळी रक्कम उपलब्ध आहे.
या कारणास्तव, एमबीए पगाराचा कोणताही एक आकडा सांगणे सोपे नाही. तरीही सरासरीनुसार अंदाज बांधता येतो.
मास्टर ऑफ बिझनेस अॅडमिनिस्ट्रेशनच्या पगाराच्या स्वरूपात, सुरुवातीला, अंदाजे ₹ 25000 ते ₹ 60000 दरमहा मिळू शकतात. काही वर्षांचा अनुभव आल्यावर हा पगार वाढतो.
काही वर्षांचा अनुभव घेतल्यानंतर, एमबीए चा पगार दरमहा सुमारे ₹ 40000 ते ₹ 100000 पर्यंत मिळवता येतो. काही पदे आहेत ज्यात MBA वेतन ₹ 100000 ते ₹ 2.5 लाख प्रति महिना मिळू शकते.
एकूणच, एमबीए कोर्स करिअरचा पर्याय म्हणून निवडणे हा एक उत्तम पर्याय आहे.
एमबीएसाठी भारतातील सर्वोत्तम महाविद्यालये । Top College for MBA Course in India
एमबीए अभ्यासक्रमाचे योग्य शिक्षण घेण्यासाठी आणि त्यानंतर चांगला जॉब मिळवण्यासाठी नामांकित शैक्षणिक संस्थेतून हा अभ्यासक्रम करणे आवश्यक आहे.
भारतात अनेक प्रतिष्ठित महाविद्यालये आहेत. जे एमबीए अभ्यासक्रमाच्या शिक्षणासाठी योग्य मानले जातात. उदाहरणार्थ, त्यापैकी काही शैक्षणिक संस्थांची नावे खाली दिली आहेत.
- IIM Ahmedabad – Indian Institute of Management
- IIM Bangalore – Indian Institute of Management
- JMI New Delhi – Jamia Millia Islamia
- MDI Gurgaon – Management Development Institute
- NIT Warangal – National Institute of Technology
- DBS Dehradun – Doon Business School
- Jamia Hamdard, New Delhi
- BRAOU Hyderabad – Dr BR Ambedkar Open University
- Welingkar Mumbai – Prin LN Welingkar Institute of Management Development and Research
- IIM Lucknow – Indian Institute of Management
- IISWBM Kolkata – Indian Institute of Social Welfare and Business Management
- SMS Hyderabad – School of Management Studies University of Hyderabad